Reportaż polski w tłumaczeniach

Literatura faktu od wielu lat uchodzi za naszą narodową specjalność. Mimo, że czasy mamy coraz mniej „literackie” i z roku na rok ubywa czytelników, a rynek wydawniczy boryka się z dużymi problemami akurat ta forma wypowiedzi literackiej ma się całkiem dobrze. Mamy wielu wspaniałych reportażystów, którzy wbrew narastającym trudnościom w branży dziennikarskiej wciąż wydają wartościowe i interesujące książki. Ich popularność wykracza daleko poza granice naszego kraju, a liczne tłumaczenia są dowodem na to, że literatura non-fiction jest naszym towarem eksportowym. W ubiegłym roku najczęściej tłumaczonym żyjącym twórcą była Hanna Krall. Nestorka polskiej szkoły reportażu doczekała się wielu przekładów, m.in. na takie języki jak: angielski, fiński, francuski, hebrajski, hiszpański, holenderski, szwedzki, niemiecki, węgierski i włoski. Jej książki od kilkudziesięciu lat cieszą się zasłużoną popularnością i nic nie wskazuje na to, by miało być inaczej. Bogaty dorobek literacki to nie jedyne czym może pochwalić się Hanna Krall jeśli idzie o jej wkład w literaturę polską. Oprócz tego, ze pisze jest także wielkim wychowawcą całych pokoleń reportażystów, z których wielu osiągnęło olbrzymie sukcesy. Jednym z jej uczniów jest bodajże najbardziej rozpoznawalny polski autor literatury faktu średniego pokolenia Mariusz Szczygieł. Jego zbiór reportaży o komunistycznej Czechosłowacji p.t. Gottland zdobył wiele prestiżowych nagród i został przełożony na 14 języków! We Francji zbiór wyróżniono nagrodą dla najlepszej książki przetłumaczonej na francuski. Twórczość Szczygła często traktuje o Czechach i tam również cieszy się wielką popularnością, dość powiedzieć, że swego czasu jego książka konkurowała na witrynach czeskich księgarni z takim światowym bestsellerem jak Kod da Vinci. Agata Tuszyńska to kolejna rodzima pisarka, której twórczość cieszyła się zainteresowaniem za granicą. Pisarstwo Tuszyńskiej często dotyka tematu ludzkiego losu wobec największych tragedii XX wieku, takich jak np. holocaust. O tym opowiadała w swej najgłośniejszej i zarazem najbardziej kontrowersyjnej książce Oskarżona Wiera Gran. Tragiczne losy żydowskiej śpiewaczki oskarżonej po wojnie o kolaborację z niemieckimi oprawcami okazały się na tyle ciekawe dla obcojęzycznych wydawców, że doczekały się wielu tłumaczeń, m.in. na angielski, francuski, niemiecki, grecki, hiszpański, holenderski, włoski i słoweński. Inni często tłumaczeni polscy autorzy literatury non-fiction to Wojciech Jagielski, Wojciech Tochman, Jacek Hugo-Bader, Jacek Pałkiewicz, czy Artur Domosławski. Książki każdego z nich są dostępne w wielu językach, co niewątpliwie pozytywnie wpływa na obraz literatury polskiej na świecie. Ciekawostką jest fakt, że większość przekładów na angielski dokonała jedna osoba, wybitna tłumaczka Antonia Lloyd Jones. Za swe zasługi dla propagowania polskiego reportażu otrzymała przyznawaną przez Instytut Książki, Instytut Kultury Polskiej w Londynie i Instytut Kultury Polskiej w Nowym Jorku nagrodę Found In Translation Award. Warto w tym miejscu podkreślić, że tłumaczenie na język angielski otwiera przed książką drzwi do innych rynków wydawniczych, gdyż takie są mechanizmy działania tej branży.