Jak przyznają sami językoznawcy, język polski jest uważany za jeden z najtrudniejszych języków na świecie. W naszej polszczyźnie możemy spotkać wiele pułapek, na które nabierają się nawet najbardziej świadomi użytkownicy. Zrozumienie błędów językowych jest kluczowe dla utrzymania kultury języka polskiego. Czym jest błąd językowy i jakie są jego rodzaje? Tego dowiesz się w tym artykule!
Czym jest błąd językowy?
Za błąd językowy uznaje się nieświadome odstępstwo od obowiązującej w danym momencie normy językowej. Ze względu na to, że język podlega nieustannym zmianom, czasami trudno nadążyć co jest normą językową w obecnym momencie, a co nie. Językowe błędy użycia są częstym rodzajem błędów językowych.
WARTO WIEDZIEĆ! Błąd językowy to również hiperpoprawność, czyli restrykcyjne i nadmierne przestrzeganie językowych zasad.
Rodzaje błędów językowych
Błędy językowe można podzielić na kilka kategorii, w tym błędy gramatyczne, stylistyczne, leksykalne i fonetyczne.
Błędy składniowe
To wszelkie naruszenia podstawowych zasad budowy zdania. Błędy składniowe wchodzą w skład błędów gramatycznych.
Kilka przykładów:
- szyk wyrazów, który utrudnia zrozumienie tekstu,
- błędne skróty myślowe,
- zbędne zapożyczenia składniowe,
- niewłaściwe użycie spójników.
Błędy leksykalne
To wszystkie błędy, które polegają na niewłaściwym doborze słownictwa. Przez to tekst staje się niezrozumiały, a jego odbiór nie jest zgodny z intencją autora.
Do błędów leksykalnych zaliczamy: błędy słownikowe, błędy frazeologiczne, błędy fonetyczne, błędy słowotwórcze.
Kilka przykładów:
- nadużywanie wyrazów modnych,
- stosowanie frazeologizmów w niewłaściwym kontekście,
- mylenie wyrazów podobnie brzmiących,
- tworzenie pleonazmów (inaczej masło maślane), np. okres czasu, cofać się do tyłu, fakt autentyczny zamiast fakt,
- błędne używanie utartych wyrażeń np. po najmniejszej linii oporu zamiast: po linii najmniejszego oporu.
Błędy ortograficzne
To jedne z najczęściej popełnianych błędów językowych. Powstają w momencie, gdy dany wyraz bądź wyrażenie jest niezgodne w normami ortograficznymi. Do błędów ortograficznych zaliczamy błędy I stopnia i błędy drugorzędne.
Błędy I stopnia: | Błędy drugorzędne: |
|
|
Błędy fleksyjne
To wszelkie niezamierzone odejścia od ustalonych wzorców odmiany wyrazów. Błędy fleksyjne wchodzą w skład błędów gramatycznych.
Kilka przykładów:
- błędna odmiana zaimków, np. te opowiadanie, zamiast: to opowiadanie,
- odmiana wyrazu nieodmiennego, np. awokada zamiast: awokado,
- błędne stopniowanie przymiotników, np. najbardziej przystojniejszy zamiast: najprzystojniejszy,
- wybór niewłaściwej postaci wyrazu, np. swetr zamiast: sweter,
- skracanie czasowników umieć i rozumieć, np. rozumią zamiast: rozumieją.
Błędy stylistyczne
To nieodpowiedni dobór środków językowych do stylu wypowiedzi, co prowadzi do powstania niespójnych stylistycznie tekstów.
Kilka przykładów:
- nadużywanie zaimków, np. Jej ulubionym zwierzakiem jest jej kot,
- brak spójności,
- powtarzanie tej samej treści w obrębie jednego zdania,
- skróty myślowe,
- nagromadzenie metafor,
- mieszanie różnych stylów (użycie środków stylistycznych niedopasowanych do charakteru wypowiedzi).
Błędy fonetyczne
To błędy w wypowiedziach ustnych, najczęściej związanych z niewłaściwą wymową grup spółgłoskowych, błędnym akcentowaniem wyrazu czy złą wymową głosek.
Kilka przykładów:
- niewłaściwa wymowa głosek nosowych ą i ę, np. idom zamiast: idą,
- hiperpoprawna wymowa danego słowa np. jedźcie, zamiast: jećcie, jabłko zamiast: japko,
- opuszczanie głosek, np. gupi zamiast: głupi,
- uproszczenie grup spółgłoskowych np. czeba zamiast: trzeba.
Błędy interpunkcyjne
To pominięcie znaku interpunkcyjnego, zbędne użycie lub użycie niewłaściwego.
Kilka przykładów:
- brak cudzysłowu np. w cytatach,
- brak dwukropka przed przytoczeniem cudzych lub własnych słów,
- pominięcie przecinka pomiędzy równorzędnymi składnikami szeregu,
- pominięcie znaku interpunkcyjnego przy wyrażeniach wtrąconych,
- umieszczenie znaku interpunkcyjnego na początku zdania.
Najczęstsze błędy językowe - przykłady
Mamy wiele błędów językowych, o których można by mówić w nieskończoność. Jednak w naszym języku utarło się kilka najczęściej popełnianych.
Oto 10 najczęstszych błędów językowych!
- ,,wziąść'' - poprawna forma: wziąć
- ,,włanczać'' - poprawna forma: włączać
- ,,w każdym bądź razie'' - poprawna forma: w każdym razie
- ,,okres czasu'' - poprawna forma: okres
- ,,kupywać'' - poprawna forma: kupować
- ,,dzień dzisiejszy'' - poprawna forma: dzisiaj
- ,,przekonywujący'' - poprawna forma: przekonujący
- ,,weszłem'' - poprawna forma: wszedłem
- ,,swetr'' - poprawna forma: sweter
- ,,poszedł po najmniejszej linii oporu'' - poprawna forma: poszedł po linii najmniejszego oporu
Wpływ błędów językowych na komunikację
 | Utrudnienie skutecznej komunikacji Często nie jesteśmy świadomi tego, co mówimy. Przez błędy językowe nasz odbiorca może nieprawidłowo zinterpretować naszą wypowiedź, co może przyczynić się do ewentualnych nieporozumień. |
 | Nieporozumienia Ma to związek z nieskuteczną komunikacją. Przez zły odbiór wypowiedzi może dojść do niechcianych nieporozumień między jedną, a drugą stroną. |
 | Obniżenie wartości merytorycznej treści Ludzie chcą czytać treści wartościowe, dlatego warto zadbać o poprawność językową. Dzięki temu spełnimy oczekiwania użytkowników, którzy mogą być w przyszłości naszymi potencjalnymi klientami. |
Jak unikać błędów językowych?
Zapewne większość ludzi chciałaby, aby ich umiejętności językowe w mowie i w piśmie były na najwyższym poziomie. Warto pamiętać, że każdy z nas popełnia błędy i nie ma w tym nic złego - w końcu jesteśmy tylko ludźmi. Jeśli chcemy podnieść swoją poprawność językową, możemy to zrobić na kilka sposobów.
Najważniejsza jest świadomość. Warto czytać artykuły i raporty dotyczące błędów językowych. W przypadku wątpliwości językowych, skorzystaj z Internetu, w którym znajdziesz informację, jak poprawnie zapisać lub wymówić dane słowo/wyrażenie.
Czytanie to świetny sposób na poprawę umiejętności językowych, który pomoże wyeliminować dużą liczbę popełnianych błędów. Jeśli jakieś wyrażenie lub słowo sprawia Ci trudność lub nie znasz jego znaczenia, podkreśl je, sprawdź jego definicję i poprawną pisownię.
Kolejnym i równie ważnym elementem jest pisanie. Jeśli piszesz treści w edytorze tekstu, możesz zainstalować dodatkowe wtyczki, które podkreślą ewentualne błędy. Nie przeklikuj się przez nie obojętnie - sprawdzaj, co napisałeś źle i ucz się poprawnych form wyrazowych! To pomoże Ci uniknąć ewentualnych błędów podczas pisania ręcznego.
