Umiejętności językowe Europejczyków w statystykach

W 2002 roku na posiedzeniu Rady Europy w Barcelonie szefowie rządów państw UE zatwierdzili plan działań edukacyjnych mający na celu poprawę umiejętności językowych swoich obywateli. Jego podstawowymi elementami były dwa wskazania, po pierwsze zalecano nauczanie dwóch języków obcych od najmłodszych lat, po drugie postulowano ustanowienie jednolitego i przejrzystego wskaźnika kompetencji językowych. 10 lat później najważniejszy unijny ośrodek badawczy postanowił sprawdzić umiejętności językowe obywateli państw członkowskich i opublikował wyniki badania „Europejczycy i języki”. Jego lektura pozwala zrozumieć różnorodność i strukturę językową Europy oraz zapoznać się z najnowszymi trendami w tej dziedzinie, co z kolei stanowi kapitalne źródło wiedzy dla każdego tłumacza. Zdecydowana większość respondentów (77%) uważa znajomość języków obcych za jeden z priorytetów politycznych UE, a ponad połowa twierdzi, że umiejętności lingwistyczne pomagają w pracy. Mimo tych deklaracji liczba osób twierdzących, że znają język obcych nieznacznie spadła i wynosi 54 %. Po części jest to spowodowane faktem, że krajach Europy Wschodniej zrezygnowano z obowiązkowego nauczania języków rosyjskiego i niemieckiego. Młodzi mieszkańcy UE wypadają podobnie do dorosłych. Z przeprowadzonych w 14 krajach testów wynika, że 42% uczniów zna pierwszy język obcy w stopniu wystarczającym, zaś 25% posługuje się sprawnie drugim. Wbrew narzekaniu unijnych biurokratów jest to całkiem przyzwoity wynik i dobrze rokuje na przyszłość. Do uczniów, którzy opanowali obcy język w największej liczbie (82%) należą nastolatki z Malty i Szwecji, zaś listę zamykają młodzi Francuzi (14%) i Anglicy (8%). Widać z tego, że pozycja lokalnych potęg nie sprzyja chęci poszerzania wiedzy językowej w takim stopniu jak w innych, mniej ważnych politycznie i ekonomicznie państwach. Najczęściej używanym językiem ojczystym w Europie jest niemiecki (16%), następne w kolejności są włoski i angielski (po 13%), francuski (12%) oraz hiszpański i polski (po 8%). Choć niemiecki zajmuje pozycję bezapelacyjnego lidera, to jego występowanie ogranicza się praktycznie do Niemiec i Austrii i nie można powiedzieć, że jest językiem, który umożliwia porozumienie w całej UE. Z kolei angielski i hiszpański to dwa unijne języki najbardziej rozpowszechnione na świecie, lecz zdecydowana większość ich użytkowników mieszka poza Europą. Język angielski pełni też rolę uniwersalnego języka UE, gdyż jest najpowszechniej znanym drugim językiem i praktycznie w każdym kraju członkowskim można się w nim porozumieć. Inne języki obce znane obywatelom Unii(w kolejności występowania) to francuski, niemiecki, hiszpański i rosyjski. W ostatnich latach w niektórych krajach znacząco wzrósł odsetek tych, którzy znają inny język w stopniu umożliwiającym swobodne prowadzenie rozmowy. Są to Austria (do 78%), Finlandia (do 75%) i Irlandia (do 40%). Za to w Czechach, Bułgarii, Polsce i na Węgrzech spadła liczba mówiących w języku obcym. Absolutnymi rekordzistami w znajomości drugiego języka poza ojczystym są mieszkańcy Luksemburga, których 99% takową deklaruje. Badanie Eurobarometru po raz pierwszy wzięło pod uwagę rolę tłumaczenia i tłumaczy w życiu codziennym Europejczyków. Okazało się, że mieszkańcy UE wysoko oceniają udział przedstawicieli tej profesji w życiu publicznym, zwłaszcza w takich dziedzinach jak zdrowie, bezpieczeństwo, edukacja, poszukiwanie pracy, wyszukiwanie informacji, czy wreszcie szeroko rozumiana rozrywka (filmy i czytelnictwo). Okazuje się, że mimo wzrostu świadomości językowej wśród zwykłych obywateli UE i nakładów przeznaczonych na naukę języków porządna agencja tłumaczeń zawsze znajdzie swoje miejsce na rynku. Na koniec warto dodać, że czynnikiem w sposób istotny wpływającym na poszerzenie umiejętności językowych jest korzystanie z Internetu. I tutaj również trudno się obyć bez tłumaczenia.